مدل PESTEL
برای تجزیه و تحلیل محیط کسب و کار میتوان از مدل PESTEL استفاده کرد. این مدل برای تشریح عوامل محیطی کلان موثر بر یک کسب و کار مورد بررسی قرار میگیرد. مدل PESTEL بهعنوان بخشی از تکنیک تحلیل استراتژیک، در بخشهای گوناگون مورد استفاده قرار می گیرد. ما در شرکت مشاوره مدیریت سورین اطلاعات مفیدی را در خصوص این مدل تحلیلی گردآوری کرده ایم.
سیاسی (Political)
یکی از عوامل مؤثر بر موفقیت کسب و کار، ثبات سیاسی کشور است. برخی از کشورها به طور سنتی رفتارهای سیاسی بیثباتی از خود بروز میدهند. در مقابل کشورهایی هستند که از ثبات سیاسی بالاتری برخوردار بوده و شرایط را برای فعالیتهای اقتصادی مهیا میکنند. طبیعی است کشورهایی که ازنظر سیاسی در ثبات به سر میبرند و رفتارهای معقول در سیاست از خود نشان می دهند، گزینههای بهتری برای فعالیت اقتصادی هستند. همچنین نگاه دولت به سرمایه گذاری بخش خصوصی نیز می تواند در این حوزه مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. حکومت هایی که از سرمایه های خصوصی استقبال می کنند و تلاش می نمایند از آن حمایت نمایند بیشتر مورد استقبال سرمایه داران قرار می گیرند.
اقتصادی (Economical)
عامل دیگر با اهمیت در ارزیابی محیط، موضوع اقتصاد است. شاخصهای مورد بررسی در این مرحله شامل نرخ بهره، تورم، رشد اقتصادی، پول پرقدرت، بخش خصوصی قوی، سیستمهای تامین مالی کارآمد و … است.
نرخ بهره و تورم بالا بهعنوان عوامل غیر مساعد و رشد اقتصادی بالا یک نشانه خوب برای سرمایه گذاران بهحساب می آید. همچنین ثبات اقتصادی نیز در یک کشور از نشانههای کارآمدی اقتصاد و تصمیم گیران اقتصادی آن کشور بوده و ریسک سرمایه گذاری در کشور را کاهش میدهد. در مقابل نوسانات شدید و ناگهانی شاخصهای اقتصادی میتواند منجر به خروج سرمایه گذاران شود. پول پرقدرت و با ثبات نیز عاملی مثبت برای شرکتها بهحساب میآید. البته باید توجه داشت کاهش قدرت پول با روندی آرام می تواند برای توسعه صادرات و افزایش رفاه جامعه مفید باشد.
نشانه دیگر یک اقتصاد مساعد برای ورود، وجود بخش خصوصی بزرگ و فعال است. در کشورهایی که بخش خصوصی ضعیف است و کارها توسط بخش دولتی و نهادهای وابسته انجام میشود، بهره وری پایین بوده و عموماً فساد در سطح بالایی قرار دارد. البته میزان هماهنگی بخشهای دولتی و خصوصی نیز بسیار مهم است.
در صورت عدم هماهنگی لازم، کسبوکارها میتوانند با خطرهای جدی مواجه شوند. دولت در یک سیستم کارآمد و هماهنگ با بخش خصوصی، سیاستهای کلان پولی، مالی، و تجاری را بهگونهای تنظیم میکند که منجر به پویایی و بهبود اقتصاد میشود. وجود سیستمهای تأمین مالی کارآمد و قدرتمند مانند بورس، بانک، شرکتهای تأمین مالی و لیزینگ نیز نشان از کارآمد بودن اقتصاد است.
اجتماعی (Social)
عامل اجتماعی، موضوع دیگر مورد توجه در تحلیل محیط کلان است. برای بررسی این عامل باید به شاخصهایی چون نرخ رشد جمعیت، هرم سنی جمعیتی، فرهنگ، سواد و آگاهی اجتماعی، فرهنگ و تعهد کاری مردم، اخلاق کار و قانون گرایی توجه داشت. اصولاً مساعد بودن این شاخصها در یک کشور میتواند منجر به افزایش تقاضا و بهبود شرایط سرمایهگذاری در کشور شود.
فناوری (Technological)
عامل دیگر مورد توجه در تجزیه و تحلیل تحلیل محیط کلان، عامل فناوری است. فعالیتهای تحقیق و توسعه، خودکار بودن فرآیندهای تولید، نرخ تغییر فنّاوری ازجمله مهم ترین شاخصهای مؤثر در این عامل است.
محیط زیست (Environmental)
با افزایش اهمیت محیط زیست نزد دولتها و ملتها، این عامل به یک مؤلفه مهم در تحلیل ها تبدیل شده است. علاوه بر شاخص تغییرات زیستمحیطی، اقلیم و آب و هوای یک کشور نیز به عنوان شاخص های مهم این عامل مورد توجه است. کشورهایی که در آنها تغییرات زیست محیطی جدی گرفته میشود، بر استفاده از محصولات منطبق با محیط زیست تأکید دارند. موج مصرف محصولات ارگانیک در بسیاری از کشورها بر همین اساس است. لذا کسب وکارها باید در هنگام ورود به این بازارها به نکات زیست محیطی توجه داشته باشند. مساعد بودن اقلیم و آبوهوا نیز میتواند اثر مثبتی بر تقاضا و رشد اقتصادی کشورها داشته باشد. اقلیم بر روشهای حملونقل نیز مؤثر است.
قانونی (Legal)
درنهایت قوانین بهعنوان آخرین عامل مؤثر بر محیط کلان کشور، موردتوجه کسبوکارها قرار میگیرد. برخی از قوانین مانند قانون کار، تأمین اجتماعی، قانون تجارت، قوانین ضد انحصار، حمایت از مصرفکننده، واردات و صادرات، و … باید موردتوجه شرکتها برای ورود به بازار قرار گیرند. شرکتها بسته به روش ورود به بازار یک کشور ممکن است بر برخی از این قوانین تمرکز بیشتری نمایند.
این مدل می تواند برای درک تصویر کلان از محیط کسب وکار ها مورد استفاده قرار گیرد.